Projekte

Ausstattung mit Material bei Fortbildungen

Bereits zum dritten Mal führte der Plattdeutsch-Beauftragte für den Kreis Ostholstein, Heinrich Evers, mit Hilfe der Sparkasse Holstein eine kostenlose Fortbildung für Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter in Kindergärten durch – und zwar auf dem höchsten Punkt von Schleswig-Holstein, dem Bungsberg. Die Plattdüütsch Stiftung sorgte auch zum dritten Mal in Folge dafür, dass alle Teilnehmenden ein wertvolles Materialpaket mit nach Hause nehmen konnten.

Zeitungsartikel öffnen

En bunte Kist vull Platt

„Mama, af nu heff ik Plattdüütsch op mien Stünnenplaan!“ Wenn de Lütten ut dat eerste Schooljohr meddags na Huus kaamt un vull Opregen vun de Plattdüütsch-Ünnerricht vertellt, denn hett de Grundschool Stünnen för Platt kregen.

Af dat Schooljohr 2014/2015 hett sik in 27 – intwüschen 29 Grundscholen in Sleswig-Holsteen düchtig wat ännert: dat Land Sleswig-Holsteen hett jem twee Stünnen in de Week för plattdüütschen Ünnerricht in de eerste Klass tospraken. Man dat is noch lang nich allens: in de tokamen Johren gifft dat in jedes Schooljohr twee Stünnen dorto. So köönt düsse Scholen denn an’t Enn in jede Klass bet hen na de veerte Klass Platt op den Stünnenplaan setten.

Dat is en schöne Saak, üm de Spraak in uns Land fast to holen un en Tokunft to geven. Man alleen de Stünnen nützt nix, wenn dor nich de notwennigen Böker to’n Lehren dor sünd. Ehr dat nu en richtige Sprakenlehrbook för Platt geven deit, köönt de Scholen al mal op en feine Anbott torüchgriepen.

Stütt kregen hebbt nu all 44 Scholen, de sik um Stünnen beworven harrn – mit en Materialkist mit Böker, Spele, Musik un vele Infos. Düsse roden Kisten randvull mit Platt worrn bi den Sleswig-Holsteenschen Heimatbund torechtmaakt un packt, mit de finanzielle Hölp vun dat Billensministerium – man to’n ganz groten Deel hett de Plattdüütsch Stiftung Sleswig-Holsteen de Kosten övernahmen. Dat is en groten Dank weert, sünnerlich an de Stifterfamilie Nehlsen.

Nu köönt ok anner Scholen un Kinnergoorns so en bunte Kist vull Platt kriegen. De Plattdüütsch Stiftung bi den Sleswig-Holsteenschen Heimatbund hett sik op de Fahnen schreven, Projekten för Kinner un junge Lüüd to stütten – un dor is so en Kist so richtig wat to’n Anfaten.

Kiekt wi doch mal tosamen rin in so en Kist:

Wi finnt Billerböker as „De Grüffelo“ – dat is en wunnerbore Geschicht vun en plietsche Muus, de de groten Deerten dat Bangween lehrt. Wokeen de Geschicht mit de feinen Biller ut dat Hoochdüütsche kennt, de schull sik den plattdüütschen Grüffelo gau mal ankieken. Dat lohnt sik förwiss! Bi de „Lütthasenschool“ – dor achter verstickt sik de ole Geschicht vun Fritz Koch-Gotha „Die Häschenschule“ – köönt wi meist en beten nostalgisch warrn. Uns Öllern un Grootöllern hebbt dat al leest – un nu gifft dat düssen Klassiker op Platt. Un mit düt Book lett sik so goot wiesen, woans dat fröher togahn is in de School: Taschendook un reine Hannen, stillsitten un nich opmucken. School fröher is ok hüüt för de Schölerinnen un Schölers noch en intressante Thema, ok wenn sik dat keeneen torüchwünschen müch.

Astrid Lindgrens „Ik will ok na School gahn“ gifft dat in vele verscheden Spraken – un, wat en Glück, ok op Platt. Dat gefallt de Vörschoolkinner un de lütten Schoolkinner vundaag ümmer noch. De sweedsche Kinnerbook-Autorin is jüst noch so frisch as fröher, wenn wi uns ehr Geschichten bekieken doot. Peter is söven Johr oolt un geiht al na School. Sien lütt Süster Lena is jüst eerst fief. Man een Dag dörv se mal mitgahn – un dat gefallt ehr bannig goot. Nu weet se nipp un nau, wat in twee Johren op ehr tokamen warrt. De ganz Lütten freut sik över „Suutje suutje“, de lütt Iesenbahn, de eenfach mal woanners langsföhrt as se schall. Rutfinnen köönt se ok, wat „Brummer Hinnerk“ en Fründ finnen deit.

En Bibelbillerbook is dorbi, mit de schönen Illustratschonen vun den hollandschen Maler Kees de Koort. Hier warrt 27 Bibelgeschichten kort un kloor in plattdüütsche Spraak vertellt. Dat hölpt de Kinner un de Groten, wat se dat Ole un dat Niege Testament verstaht.

Nich fehlen dörv dat SASS-Wöörbook un de Grammatik dorto, to’n Naslagen för de Groten, de de Lütten dat bipulen schöllt. Arbeitsheften un veel Infomaterial, Leesheften vun den Wettstriet „Schölers leest Platt“, en CD un en Kortenspeel, so geiht dat munter wieder. Dat Paket to’n Anfangen is also gornich so lütt. Is för jedeneen wat dorbi. Dat is doch en Freud, wat dat nich allens gifft! In de Kisten för de ganz Lütten is denn noch en smucke Kuscheldeert mit binnen. Wat dat dormit op sik hett? Dat Deert kann blots Platt verstahn, is also en Hölper bi ‘t Sprakenlehren.

Middewiel sünd över 100 Scholen Kinnergoorns in Sleswig-Holsteen mit so en „Materialbox“ utstaffeert. Dat kann so wiedergahn, de Stiftung steiht praat- un kosten deit dat gornix!

Un de Kinner? De kriegt dat seker torecht mit de Spraak. Nienich wedder as in de fröhen Johren is dat so eenfach, en Spraak in’n Kopp rintokriegen – egaal, wat dat nu en frömme Spraak oder Plattdüütsch is. „Mama, ik heff nu Platt op den Stünnenplaan!“ – düsse Satz bedüüdt nich, dat uns Kinner nu en Last mehr hebbt. Düsse Satz bedüüdt: uns Kinner hebbt en grote Chance, neven de Frömdspraken noch uns Regionalspraak Plattdüütsch mit op den Weg to kriegen – un dat sünd doch gode Utsichten för de Tokunft.

Marianne Ehlers, Dipl.-Bibl.
Referentin für Niederdeutsch und Friesisch beim Schleswig-Holsteinischen Heimatbund

Mien Spraak is mien Tohuus

Grußwort aus Anlass der Überreichung der Sprachpuppen an den ADS Grenzfriedensbund

Leve Sprakenfrünnen, de Se hier vundaag tosamen kamen sünd,

dor sünd se nu, de lütten Jungs un Deerns – 22 Poren – dat sünd de mit de plattdüütschen Ohren. 22 Hannas un 22 Hinnerks, de nu vundaag op den Weg in ehr niege Tohuus gahn warrt. Dat Tohuus sünd de Kinnergoorns mit de plattdüütsche Spraak . Jonte, de lütte freesche Jung, de finnt sien Tohuus in all Kinnergoorns, wo Freesch anbaden warrt. Un denn is dor noch Rasmus Klump, de kann blots däänsch un warrt sik in de ADS-Kinnergoorns mit Däänsch um de Spraak kümmern.

All düsse Spraakpoppen sünd besünners wichtig för dat Wiedergeven un Bipulen vun Spraken. Un Spraken hebbt wi en ganze Reeg hier bi uns in‘t Land. Wi sünd richtig riek, wat de Spraken angeiht. Kloor, wi hebbt Hoochdüütsch – un denn noch Däänsch, Freesch, Nedderdüütsch, Romanes un Sönderjysk. Dat sünd de Spraken, de in de Europäische Sprakencharta staht un besünners schützt warrt.

Spraak is Heimat – dor, wo Minschen leevt, de mien Spraak snacken doot, dor föhl ik mi ophaven, dor föhl ik mi tohuus. Op‘t best heff ik jüst dor ok mien Wuddeln, heff an düsse Steed ok mien Kinnertiet tobröcht. Mien Heimatspraak is mi denn op den Weg in’t Leven mitgeven worrn, as en Schatz, op den ik oppassen schull. Hier in Sleswig-Holsteen hebbt wi wohrhaftig en Spraken-Schatzkamer, un den Slötel dorto hebbt wi in de Hand.

Hento kamen sünd nu vele niege Spraken, de Minschen ut anner Länner mitbringt – un de oftmals dat eenzige is, wat noch an de verloren Heimat anknütten deit. Wenn düsse Minschen ankamen un dorbi ween wöllt, is dat heel wichtig, de Spraak vun de niege Heimat to lehren. Un doch: de Spraak vun de eerste Heimat blifft wichtig un schall wichtig blieven.

In de verleden Johrteihnten is dat Snacken vun de Minnerheitenspraken un vun de plattdüütsche Spraak torüchgahn un hett in de Familien an Bedüden verloren. Liekers gifft dat ganz aktuell en positive Naricht. Jüst nu löppt en niege Ümfraag to Plattdüütsch in de noorddüütschen Bunneslänner, de dat Institut för nedderdüütsche Spraak in Bremen för uns dörchföhren deit. Bi de letzte Ümfraag vör knapp 10 Johr weren de Sprekertallen op dat Halve torüchgahn. Un nu süht dat veel beter ut: de allereersten Werte seggt, dat de Tall vun de Sprekers un ok vun de Lüüd, de Platt verstaht, sogor na baven gahn is. Dat Torüchgahn is also stoppt worrn – dat is en gode Naricht un wiest uns: dat lohnt sik, för de Spraken to strieden u nto arbeiden.

Umso wichtiger blifft, wat jüst hier in uns Land allens daan warrt, um Kunzepten för dat fröhe Sprakenlehren in Kinnergoorn un School op den Weg to bringen. De Spraken vun uns Heimat, de för Öllern un Grootöllern noch Moderspraken ween sünd, köönt vundaag vun vele Kinner in uns Land jüst so as en Fremdspraak lehrt warrn.

De Kinnergoorns vun den ADS-Grenzfriedensbund sünd düssen Weg al ganz fröh gahn, dormit is de ADS al ümmer en Vörbild för de annern ween. Dat will ik an düsse Steed geern un besünners düütlich seggen. Wat is dat schöön, wenn de lütten Däänsch-, Freesch- un Plattsnackers ut ehren Kinnergoorn na School kaamt un wenn dat denn wiedergahn kann mit de Spraken. Een Bispill sünd de plattdüütschen Modellscholen in Sleswig-Holsteen, verdeelt över dat ganze Land. Dor köönt de Grundschoolkinner vun de eerste bet hen na de veerte Klass de plattdüütsche Spraak lehren.

Kinner in uns Land hebbt also gode Schangsen, in en Spraken-Schatzkamer rintokieken un sik mit Neeschier un Freud mit Spraken uteneen to setten. Dat maakt ehr stark – wenn junge Minschen mit mehr as een Spraak rut in‘t Leven gaht, denn sünd se apen för wat Nieges un gaht tolerant op frömme Spraken un frömme Kulturen to.

Un dorüm sünd de Spraken vun uns Heimat ok an düsse Steed en Slötel för de Welt dor buten. Op düssen besünners Slötel mööt wi düchtig oppassen – un ik weet, bi Se hier, bi den ADS Grenzfriedensbund, dor warrt oppasst!

Torüch na de Poppen. Uns Plattdüütsch Stiftung Sleswig-Holsteen, de bi den Sleswig-Holsteenschen Heimatbund ansiedelt is, hett dat geern övernahmen, düsse vergnöögten Lütten mit de plattdüütschen Ohren för de ADS-Kinnergoorns to stiften. Dorto will uns uns Stifter Wilhelm Nehlsen geern en poor Wöör seggen.

Ik segg velen Dank för’t Tohören un drück Se all de Duums för de Spraken!

Marianne Ehlers